Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opatówku

Kościół parafialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opatówku jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli Opatówka i od ponad 100 lat stoi na miejscu poprzednich kościołów. Jego strzeliste wieże górują nad miasteczkiem i są widoczne z różnych stron w całej okolicy.

Kościół przebudowany w latach 1905-10 w stylu neogotyckim według projektu architekta Konstantego Wojciechowskiego posiada dwie wieże od strony wschodniej i jedną niższą od strony zachodniej nad prezbiterium, będącą pozostałością poprzedniego kościoła. Nawiązaniem do dawnej budowli są także półkolumny otaczające zewnętrze mury świątyni. Z prawej strony prezbiterium znajduje się kaplica św. Anny, z lewej zakrystia, nad którą mieści się salka, w której dawniej odbywała się nauka religii.

Wnętrze kościoła jest obszerne, trzynawowe. Drewniany, bogato zdobiony ołtarz w prezbiterium ma charakter neogotycki i został wykonany przez poznańskiego snycerza R. Nowakowskiego w 1912 r. Fundatorami ołtarza byli ewangelicy: Ferdynand Nitzsche, właściciel fabryki sukna w Opatówku i jego żona Maria. W centralnej części ołtarza, przypominającego kształtem zabytkową gotycką monstrancję, nad tabernakulum, znajduje się rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nad nim umieszczona jest figura Matki Boskiej. Po obu stronach figury Pana Jezusa znajdują się postacie patronów Polski: z prawej św. Stanisława z mieczem, z lewej św. Wojciecha z tekstem Bogurodzicy i pastorałem. Centralna figura jest zasłaniana obrazem św. Doroty, która była patronką poprzednich kościołów w Opatówku. Odsłanianiu figury Serca Jezusowego towarzyszą dźwięki intrady skomponowanej przez Fryderyka Stankiewicza. Po obu stronach tabernakulum znajdują się płaskorzeźby: z lewej strony przedstawiająca ofiarę Melchizedeka, z prawej strony – ofiarę Abrahama.

Ściany prezbiterium pokrywała od 1937 r. polichromia autorstwa Jerzego Wronowskiego, ucznia Józefa Mehoffera, która została zamalowana w 1970 r. W 2011 r. odsłonięto ją i zrekonstruowano dzięki ofiarności parafian i staraniom proboszcza ks. Władysława Czamary. W tym samym roku został odrestaurowany neogotycki ołtarz. Z prezbiterium prowadzą drzwi do kaplicy św. Anny, nad którymi umieszczony jest obraz Serca Jezusa Miłosiernego. Po przeciwnej stronie znajdują się drzwi do zakrystii, nad którymi znajduje się obraz Matki Bożej Różańcowej, ze św. Dominikiem Guzmanem i św. Katarzyną Sienieńską. Oba obrazy namalował w 1902 r. ks. Augustyn. Obok drzwi do zakrystii wisi "wieczna lampka". Na lewym filarze między prezbiterium i nawą znajduje się obraz św. Anny z I ćwierci XX w., po prawej stronie – współczesny obraz świętego Jana Pawła II autorstwa p. Włodzimierza Ćwira. W pobliżu prezbiterium stoi klasycystyczna chrzcielnica z początku XIX w. odrestaurowana w 2011 r.

W głównej nawie na pierwszym filarze po lewej stronie umieszczona jest ambona z płaskorzeźbami czterech ewangelistów z symbolami: od lewej widoczny św. Mateusz z postacią anioła, następnie św. Marek z postacią lwa, św. Łukasz z postacią wołu i św. Jan z wyobrażeniem orła. Ambonę wieńczy baldachim, nad którym znajduje się figura Pana Jezusa jako Dobrego Pasterza. Według tradycji ambona została ufundowana także przez Ferdynanda Nitzschego. Na drugim filarze zawieszony jest obraz św. Józefa z Dzieciątkiem, na trzecim – obraz Świętej Rodziny autorstwa lokalnej malarki Wacławy Essersowej. oraz figura i relikwie św. Ojca Pio. Na ostatnim filarze zamocowano tablicę poświęconą budowniczemu kościoła ks. dr. Adamowi Marczewskiemu, proboszczowi parafii Opatówek w latach 1903-31.

Naprzeciw ambony z prawej strony nawy głównej przy filarze na konsoli wsparta jest figura św. Jana Nepomucena, która wcześniej była ustawiona na wysokiej kolumnie przy ulicy św. Jana w Opatówku. Z drugiej strony filara znajduje się obraz Miłosierdzia Bożego, dar pp. Heleny i Szczepana Kębłowskich. Na drugim filarze - obraz św. Jana Ewangelisty, a na trzecim – Matka Boska Katyńska – obraz wyhaftowany przez p. Dorotę Ścigajłło, pielęgniarkę w wojnie obronnej na Kresach, odznaczoną medalem Florence Nightingale, a z racji miłości do dzieci Orderem Uśmiechu. Na ostatnim filarze umieszczono wykaz proboszczów parafii Opatówek.

W prawej nawie bocznej znajduje się ołtarz p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej, po bokach którego są obrazy: św. Teresy od Dzieciątka Jezus oraz św. Stanisława Kostki – patrona młodzieży. W lewej bocznej nawie znajduje się barokowy ołtarz sprzed 1759 r. pw. Chrystusa Ukrzyżowanego autorstwa Franciszka Eitnera. Po bokach krucyfiksu w jego retabulum  ustawiono figury dwóch mężczyzn w długich szatach. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się obraz św. Judy Tadeusza trzymającego wizerunek Chrystusa, za pomocą którego miał uzdrowić jednego z królów. Ten najstarszy w kościele ołtarz z rzeźbami i obrazem św. Judy Tadeusza zostały odrestaurowane w 2010 r. Obok ołtarza umieszczono liczne wota, złożone Świętemu w podziękowaniu za wstawiennictwo w sprawach beznadziejnych.

Ozdobą kościoła są witraże pochodzące z warszawskiej pracowni witraży artystycznych Skibiński and Sobotowski. Niektóre z nich, uszkodzone w 1945 r., zostały odrestaurowane w 1951 r., staraniem ówczesnego proboszcza ks. Czesława Kruszyńskiego w pracowni Stanisława Gabriela Żeleńskiego w Krakowie (brata Tadeusza Boya-Żeleńskiego). Witraże w nawach bocznych i na ścianie naprzeciw prezbiterium przedstawiają postaci 12 apostołów i innych świętych. W prawej nawie przy ołtarzu Matki Boskiej Częstochowskiej znajduje się witraż Świętej Rodziny ozdobiony elementami lilii. Na tej samej ścianie przedstawiono kolejno postaci apostołów: św. Piotra z kluczem z fundacji ks. A. Marczewskiego, św. Tomasza z kątownicą, św. Tadeusza z krzyżem, św. Andrzeja z krzyżem w formie X, św. Bartłomieja z nożem i skórą oraz św. Szymona z piłą. W ścianie wschodniej kościoła umieszczony jest witraż z wizerunkiem św. Barbary, która trzyma w ręku kielich z hostią oraz palmę męczeństwa. Po drugiej stronie drzwi wejściowych do kościoła znajduje się wizerunek św. Doroty z mieczem i palmą męczeństwa. Oba witraże są ozdobione ramami z dekoracjami kwiatowymi. W lewej nawie przy ołtarzu Chrystusa Ukrzyżowanego znajduje się witraż z wizerunkiem św. Anny z małą Marią ozdobiony elementami lilii. W tle widoczne mury Jerozolimy. Kolejne witraże przedstawiają apostołów: św. Pawła z mieczem z fundacji ks. A. Marczewskiego, św. Jakuba Młodszego ze zwojem rękopiśmiennym i laską podróżną, św. Jana Ewangelisty z kielichem trucizny, św. Jakuba Starszego z maczugą i zwojem rękopiśmiennym, św. Mateusza z księgą Ewangelii i św. Filipa z włócznią. Pod witrażami umieszczono nazwiska fundatorów. Na witrażach ufundowanych przez ks. Adama Marczewskiego widnieją herby Junosza i Łabędź. W górnej części nawy głównej i nad organami znajdują się witraże o kształtach geometrycznych.

W nawach bocznych znajdują się stacje Męki Pańskiej ufundowane w 1938 r. przez Rozalię Witkowską oraz 10 konfesjonałów, w tym: dwa konfesjonały duże i osiem małych. Przy wejściu do kościoła stoi gotycka kamienna kropielnica z początku XVI w., pochodząca prawdopodobnie z pierwotnego kościoła p.w. św. Doroty. Na chórze umieszczone są organy o skromnym neogotyckim prospekcie, które po generalnych remontach: 2003 i 2020 r. odzyskały piękno i bogactwo tonów. Na chór prowadzą, odnowione w  2020 r. dębowe kręte schody. 
                                                                                                                                                                                                Wnętrze kościoła jest przestronne i nie przeładowane elementami wyposażenia i dekoracji. Panuje tu harmonijne piękno i prostota, dzięki którym wyeksponowane jest wszystko, co zdobi kościół, a więc przede wszystkim ołtarz główny na tle polichromii w prezbiterium, ołtarze boczne, obrazy oraz witraże.

W odrestaurowanej w 2008 r. kaplicy św. Anny uwagę zwraca obraz św. Doroty w neobarokowym osiemnastowiecznym ołtarzu oraz odnowiony klasycystyczny nagrobek gen. Józefa Zajączka z piaskowca z herbem rodziny Zajączków „Świnka” i tablicą trumienną namiestnika. Po lewej stronie ołtarza znajduje się loża dla kolatorów. Dawniej znajdowało się pod nią wejście do krypty, w której pochowano gen. J. Zajączka i ks. A. Marczewskiego. Zabalsamowane zwłoki gen. J. Zajączka można było oglądać po1945 r. Krypta została zlikwidowana w latach 50. dwudziestego wieku, a trumny zamurowano. 

W kaplicy można zobaczyć kopię obrazu włoskiego malarza Guido Reniego (1642) przedstawiającą Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny autorstwa miejscowej malarki Wacławy Essercowej, odnowioną staraniem proboszcza ks. W. Czamary. W kaplicy znalazła miejsce balustrada, która dawniej oddzielała prezbiterium od nawy głównej. Drzwiczki tej balustrady zostały wkomponowane w klęczniki, stojące obecnie przed prezbiterium. W kaplicy św. Anny odbywają się niektóre nabożeństwa.

W zakrystii znajdują się portrety: nuncjusza papieskiego Achille Rattiego (namalowany na pamiątkę jego wizyty w Opatówku w czerwcu 1919 r.), papieża Leona XIII, ks. Adama Marczewskiego i in.

Kościół w Opatówku, podświetlony reflektorami w nocy, jest widoczny z daleka. Z bliska szczególnie pięknie rysują się strzeliste wieże na tle wieczornego ciemniejącego nieba. Gdy na dworze jest zupełnie ciemno, a wnętrze kościoła oświetla blask żyrandoli, przechodnie na ulicy mogą zachwycać się pięknem witraży, które emanują wówczas wyjątkowo pięknymi barwami. Wystrój kościoła budzi uczucia estetyczne, a atmosfera w nim panująca sprzyja skupieniu, modlitwie i refleksji.

Obok kościoła znajduje się dzwonnica z 1948 r. zaprojektowana przez inż. Wacława Grossa, na której umieszczone są dzwony: Piotr, Paweł i Dorota. Obok znajduje się kaplica przedpogrzebowa zbudowana staraniem ks. kan. Mariana Bruzdy i ks. Tadeusza Sobczaka (dokończona po tragicznej śmierci ks. M. Bruzdy w 1975 r.). Obecny wystrój wnętrza zaprojektował w 2010 r. artysta plastyk mgr Włodzimierz Ćwir. Wizerunek Chrystusa według Całunu Turyńskiego wykonał jego brat artysta Andrzej Ćwir. 

Na bramie wiodącej do kościoła ustawione są osiemnastowieczne barokowe figury dwóch apostołów. Z prawej strony figura św. Piotra, z lewej figura św. Szymona.

Jadwiga Miluśka-Stasiak